10 Economie en vastgoed

Algemeen

Terug naar navigatie - Algemeen

Het Delftse ecosysteem is sterk. Het fungeert als kraamkamer voor innovaties én innovatieve bedrijven, waar we regionaal, landelijk en internationaal de vruchten van plukken. Het Innovatiedistrict Delft speelt een belangrijke rol in het blijven behouden van dit innovatieve ecosysteem en het behouden van de koplopersrol hierin, als in het versterken van het ecosysteem, zodat het nog meer werkt voor de stad en de regio. Daarvoor is het noodzakelijk in te zetten op meer ruimte voor innovatieve bedrijvigheid en te zorgen voor meer werkgelegenheid op alle niveaus.

In de komende jaren groeit de stad verder. 15.000 nieuwe woningen zorgen voor extra vraag naar voorzieningen en werkgelegenheid. Daarvoor houden we vast aan de doelstelling om in de periode 2018-2040 100.000 m2 extra bedrijfsruimte te realiseren en werken we verder aan de doelstelling om 10.000 extra banen op alle niveaus te realiseren in de periode 2018-2040. Gezien het belang van voldoende banen en voorzieningen ligt het accent voor de komende periode op de invulling van de groeiende vraag naar de stadsverzorgende economie, die vooral in Delft-West een inhaalslag nodig heeft. Voldoende, passende en betaalbare ruimte om te ondernemen is daarvoor van cruciaal belang.

Om de stad aantrekkelijk te houden voor Delftenaren en bezoekers, blijven we doorgaan met de uitvoering van de Visie Toerisme 2030 en zetten we, met uitvoering van het Evenementenkader Delft, in op het behoud van het evenementenaanbod. 

Bij het uitvoeren van plannen voor het versterken van de stad is vastgoed een instrument dat kan helpen onze doelen te bereiken. Centraal staan hierbij de activiteiten die we met het gemeentelijk vastgoed mogelijk maken.

Relevante beleidskaders

Onder dit programma vallen deze onderwerpen:
beheer overige gebouwen en terreinen (algemeen beheer vastgoed, exploitatie verhuur eigendommen en uitgegeven terreinen), binnenstad, economische ontwikkeling, internationaal beleid, grond niet in exploitatie, Ondernemersfonds, dienstverlening bedrijven, evenementenbeleid, toerisme en kostenverdeelstaat (ureninzet op het programma).

 

10.1 Wat willen we bereiken

Algemeen

Terug naar navigatie - Algemeen

Economische kracht en bruisende stad

In 2025 wordt ingezet op het verder versterken van de economie in Delft. Daarvoor werken we aan de volgende doelen:

  • Realisatie van meer vierkante meters bedrijfsruimte voor zowel innovatieve maakindustrie als stadsverzorgende economie.
  • Het versterken van het Delftse (kennis)ecosysteem.
  • Realisatie van meer werkgelegenheid op alle niveaus.
  • Het behouden van een robuuste bezoekerseconomie.
  • Het behouden van een gebalanceerd evenementenaanbod met meer ruimte voor evenementen in de wijken.

Internationaal beleid - Europa

We zijn momenteel bezig met het herschrijven van het internationaal beleid. Hiervoor wordt het nog niet volledig afgeronde onderzoek gebruikt dat eerder dit jaar is uitgevoerd. Voor nu houden hanteren we de 3 bestaande sporen; Samenwerking, Beïnvloeding en Uitvoering.

Algemeen beheer Vastgoed

Het gemeentelijk vastgoed levert een actieve bijdrage aan de maatschappelijke opgaven waar Delft voor staat. Hierbij brengen we in een continu en herhalend proces strategische afwegingen tussen functionaliteit, kwaliteit, financieel rendement en risico’s in beeld. We zorgen voor een efficiënte exploitatie, met aandacht voor de huurderstevredenheid, de technische kwaliteit van de gebouwen en verdere professionalisering van de vastgoedorganisatie en samenwerking met marktpartijen. Het gemeentelijk vastgoed wordt stapsgewijs verduurzaamd.

Overzicht beleidsindicatoren

Terug naar navigatie - Overzicht beleidsindicatoren

 

Economie en vastgoed Stand: Streven: PB 2025 Streven: 2030
Overnachtingen toeristen 408.145 411.000 435.000
Vierkante meter bedrijfsruimte (VBO- industriefunctie) 317.477 373.000 413.000
Groei aantal banen (werkzame personen) 58.810 57.500 60.000

 

Toelichting op de beleidsindicatoren

Terug naar navigatie - Toelichting op de beleidsindicatoren

Overnachtingen toeristen
Toeristen weten Delft weer te vinden na de coronapandemie: de aantallen overnachtingen liggen inmiddels weer boven het niveau van voor de pandemie. Voor 2025 wordt verwacht dat de groei afzwakt, maar wel licht positief blijft, waarmee de doelstelling is gesteld op 411.000 overnachtingen. Bron: gemeente Delft. 

Vierkante meter bedrijfsruimte (VBO-industriefunctie)
In de Ruimtelijk Economische Visie 2030 is de ambitie om 100.000 vierkante meter bedrijfsruimte toe te voegen in 2030 (ten opzichte van 2018). Dat komt neer op een totaal van 413.000 vierkante meter bedrijfsruimte (gemeten in vierkante meters VBO-industriefunctie) in 2030. Om die ambitie te behalen is het streven om in 2025 reeds 373.000 vierkante meter bedrijfsruimte gerealiseerd te hebben. Bron: Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG)

Groei aantal banen (werkzame personen)
De ambitie van de Ruimtelijk Economische Visie 2030 is om 10.000 banen toe te voegen op alle niveaus, waarvan 5.000 in 2030 en nog eens 5.000 in 2040. Dat komt neer op een totaal van 60.000 banen (gemeten in werkzame personen) in 2030. Om die ambitie te behalen in 2030 is het doel in de Ruimtelijk Economische Visie 2030 voor 2025 gesteld op 57.500 gerealiseerde banen (gemeten in werkzame personen). Dit aantal vormt de basis voor de hierboven genoemde doelstelling. De ambitie is daarmee lager dan de realisatie in 2024, maar het blijft de inzet om banen toe te voegen op alle niveaus. Bron: Werkgelegenheidsregister.

10.2 Wat gaan we ervoor doen

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen

Terug naar navigatie - Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen

Ondernemersfonds
Delft kent een Ondernemersfonds dat wordt beheerd voor en door de Delftse ondernemers. Voor dit fonds legt de gemeente een opslag op de onroerendezaakbelasting niet-woningen. Deze gelden komen volledig ter beschikking aan het Ondernemersfonds. Het Ondernemersfonds gebruikt deze gelden voor het opzetten van initiatieven en projecten die een impuls geven aan de economische ontwikkeling van de stad (zie ook paragraaf lokale heffingen).

Accountmanagement bedrijven
Accountmanagement vormt de schakel tussen het bedrijfsleven en de gemeente. Zij werken aan het versterken van het ecosysteem en het vestigingsklimaat. Dit doen zij onder andere door het opbouwen en onderhouden van netwerken binnen Delft en in de regio en door het organiseren van bedrijfsbezoeken (ambtelijk en bestuurlijk). De accountmanagers helpen ondernemers bij vragen over bijvoorbeeld talent, kapitaal, netwerken, huisvesting en de gemeentelijke dienstverlening. 

Economische ontwikkeling

Terug naar navigatie - Economische ontwikkeling

Ruimte om te ondernemen
Voldoende bedrijfsruimte is de grootste uitdaging voor economie in de komende jaren. Daarom geven we in 2025 volle aandacht aan het behouden van bestaande bedrijfsruimte en het realiseren van meer bedrijfsruimte voor zowel de innovatieve maakindustrie als de stadsverzorgende economie. Dit met als uiteindelijk doel meer bedrijven in Delft te kunnen huisvesten en zo meer werkgelegenheid te creëren. Dit doen we door enkel bij uitzonderingen mee te werken aan transformatie van bestaande bedrijfsruimte en door in gebiedsontwikkelingen harde en concrete afspraken te maken met ontwikkelaars over toe te voegen vierkante meters bedrijfsruimte en daaraan vast te houden. Een belangrijke opgave hierbij is het realiseren van betaalbare bedrijfsruimte. Daarvoor gebruiken we in 2025 de instrumenten uit het in 2024 ontwikkelde programma betaalbare ruimte.

De realisatie van ruimte voor ondernemen is geen opgave van Delft alleen. Ook de gemeenten om ons heen en daarbuiten hebben ruimte nodig en eigen opgaven. We werken daarom nauw samen met de regio in diverse regionale overlegverbanden (Haaglanden, Metropoolregio Rotterdam Den Haag en provincie Zuid-Holland).

Werkgelegenheid
Om te zorgen voor voldoende werk voor de groeiende stad, is het nodig om meer werkgelegenheid te realiseren op alle niveaus. Waar het gaat om de kennisintensieve economie wordt deze werkgelegenheid voor alle opleidingsniveaus voornamelijk gerealiseerd door de ontwikkeling van het Innovatiedistrict. Aanvullend stimuleren we werkgelegenheid in de stadsverzorgende economie, waarbij het accent ligt op ontwikkeling in Delft-West.  

Versterking ecosysteem
Delft heeft een krachtig ecosysteem dat fungeert als permanente kraamkamer voor innovaties en innovatieve bedrijven en daar worden lokaal, regionaal, landelijk en internationaal de vruchten van geplukt. Delft heeft daarmee een belangrijke en zeer waardevolle positie in de regio en daarbuiten. Om die positie te behouden, blijven we werken aan de versterking van dit ecosysteem. De samenwerking binnen en de ontwikkeling van het Innovatiedistrict Delft vormt hiervoor het vliegwiel. 

Er zijn meer partijen actief als het gaat om versterking van het Delftse ecosysteem. We blijven in 2025 dan ook inzetten op het ondersteunen van YES!Delft, InnovationQuarter en Planet B.io. 

Internationaal beleid
We continueren de werkwijze van het bestaande internationale beleid volgens de drie sporen Samenwerking, Beïnvloeding en Uitvoering. We reageren op concrete Europese subsidiekansen als die zich voordoen en maken een gedegen afweging op alle relevante belangen voordat we actie ondernemen. We kunnen reageren vanuit mogelijke partners, maar we kunnen ook zelf een aanvraag doen. Als er zich kansen voordoen waarbij beïnvloeding via lobby extra mogelijkheden/kansen biedt om voor Europese subsidie in aanmerking te komen, kan dit ingezet worden. In de praktijk zal dit meestal via partners (provincie/rijk) ingezet worden.

Economische promotie

Terug naar navigatie - Economische promotie

Evenementenbeleid

In 2024 heeft de gemeenteraad het Evenementenkader Delft 2024 vastgesteld. Per 2025 kunnen evenementenorganisatoren aanspraak maken op de middelen uit de nieuwe, bijbehorende subsidieregeling. 

Voor 2025 is ook incidenteel budget beschikbaar gesteld. Dit wordt gebruikt voor het mogelijk maken van nieuwe evenementen in de hele stad en voor het verder ondersteunen van bestaande evenementen, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. 

Toerisme

In 2025 wordt voor het vijfde jaar uitvoering gegeven aan de Visie Toerisme 2030. Centrale ambitie daarbij is het streven naar een bezoekerseconomie die evenwichtig, robuust en verantwoord is en waarvan alle Delftenaren direct of indirect de vruchten plukken. Uitvoering van deze visie gebeurt onder coördinatie van het Platform Bezoekerseconomie.

Delft Marketing blijft een van de belangrijkste uitvoeringsorganisaties voor de realisatie van de ambities uit de visie. In 2025 steunen we Delft Marketing opnieuw vanuit de beschikbare middelen voor economische promotie.

Binnenstad vitaal en gastvrij

Terug naar navigatie - Binnenstad vitaal en gastvrij

Ook in 2025 werkt de Stichting Centrum Management Delft (SCMD) verder aan het versterken van het economisch vestigingsklimaat van de Delftse binnenstad. Daarvoor wordt in 2025 verder gebouwd aan de versterking van de samenwerking in de binnenstad, aan het tegengaan van leegstand en aan het ondersteunen van ondernemers in de binnenstad met onder meer kennis en verbinding door netwerken.

Algemeen beheer Vastgoed

Terug naar navigatie - Algemeen beheer Vastgoed

We dragen bij aan concrete vastgoedvragen die voortkomen uit de vastgestelde opgaven zoals opgenomen in deze Programmabegroting 2025-2028, uiteenlopend van fietsparkeren binnenstad tot vernieuwing van de sportparken. De opgaven lichten we toe binnen het betreffende beleidsprogramma. In 2025 zetten we specifiek in op de volgende werkzaamheden:

  • We voeren instandhoudingsonderhoud uit aan het vastgoed. In 2025 ronden we,het groot onderhoud aan de toren van de Nieuwe Kerk af. 
  • We concretiseren vervangende huisvesting voor kantoorruimten en depot van Erfgoed zoals nu gehuisvest aan de Kluizenaarsbocht, zodat dit uiterlijk oktober 2026 beschikbaar is.
  • We starten met de voorbereiding voor het opnieuw op de markt zetten van Sint Agathaplein 4 voor een culturele publieksfunctie. Het aanbrengen van ventilatie vergroot de gebruiksmogelijkheden van het gebouw .
  • De portefeuille vastgoedbedrijf verduurzamen we stapsgewijs richting energieneutraliteit in 2050. Op basis van het nog vast te stellen uitvoeringsvoeringplan 2025-2028 (Q4 2024) zetten we vanaf 2025 de volgende stappen in het verduurzamen van onze portefeuille.  Dit maakt onderdeel uit van de opgave Energietransitie. 
  • We maken Marlotlaan 5 geschikt voor onderwijshuisvesting.
  • We gunnen, op basis van een veiling, de huurrechten voor een benzinestationlocatie aan de Voorhofdreef 4. 
  • We passen het dak van Stationsplein 1 aan zodat er bij regenval geen sprake is van lekkages. Hiernaast vervangen we drie vormglaspanelen waarin sprake is van breuk.
  • We zetten Rietveld 49 in voor tijdelijk gebruik in afwachting van nadere besluitvorming over een renovatie.
  • We verduurzamen Oude Delft 177 en maken het pand verhuurklaar.
  • We starten met de voorbereiding van de visieontwikkeling voor de locatie Van Bleyswijckstraat.

10.3 Wat mag het kosten

Overzicht baten en lasten

Terug naar navigatie - Overzicht baten en lasten

 

Bedragen x €1.000
Exploitatie Begroting 2025 Raming 2026 Raming 2027 Raming 2028
Baten 6.249 6.274 6.184 6.147
Lasten 12.907 14.497 16.001 14.271

Overzicht mutaties

Terug naar navigatie - Overzicht mutaties
(bedragen × € 1.000) Begroting 2025 Raming 2026 Raming 2027 Raming 2028
Economie en vastgoed
Reeds besloten:
Stand Programmabegroting 2024-2027 -7.766 -7.410 -8.890 -7.224
Begrotingswijzigingen t/m 1 juli 2024
Gemeentefonds - septembercirculaire 2023 -4 -4 -4 -4
ARB 1 - 2024 169 169 169 169
Kadernota 2024 -565 -560 -618 -536
Nog te besluiten voorstellen:
Moties
- Uitvoering motie Red de REV -165
- Dekking t.l.v. budget Binnenstad en Toerisme 165
Nominale ontwikkeling -410 -408 -406 -410
Bestaand beleid
- Onderhoud vastgoed -200
- Vrijval voorziening voor groot onderhoud MPD (budgetneutraal) 2.000
- Energiekosten -72 -72 -72 -72
- Doorbelaste rente 176 111 26 -27
- Overig -51 -51 -50 -50
Actualisering investeringsprogramma (herfasering) 16 2 30 30
Bijsturingsmaatregelen
- Realistisch ramen o.b.v. rekeningresultaten 50
Totaal - Economie en vastgoed -6.658 -8.224 -9.817 -8.125

Toelichting op de mutaties

Terug naar navigatie - Toelichting op de mutaties

Kadernota 2024 (-/- € 565.000)
In de kadernota zijn voorstellen opgenomen voor evenementen, technische correctie Vastgoed,  herhuisvesting Erfgoed Delft, instandhouding gemeentelijk  vastgoed, vastgoedanalyse en de exploitatie St. Agathapleinplein (15e begrotingswijziging 2024). 

Nog te besluiten voorstellen:

Uitvoering motie Red REV (-/- € 165.000) en Dekking t.l.v. budget Binnenstad en toerisme (€ 165.000)
Om meer werk te maken van economie en het programma betaalbare ruimte versneld uit te kunnen voeren, wordt binnen het programma Economie & Vastgoed geschoven met middelen. Daardoor ontstaat incidenteel € 165.000 meer ruimte in 2025 om uitvoering te geven aan het programma. 

Nominale ontwikkeling (-/- € 410.000)
De nominale ontwikkeling betreft de aanpassing van de budgetten aan het prijspeil voor 2025. Een nadere toelichting is opgenomen in het hoofdstuk Financiële positie. 

Onderhoud Vastgoed (-/- € 200.000)
Het onderhoudsbeleid voor de gemeentelijke portefeuille gaat uit van sober en doelmatige instandhouding op basis van een objectieve conditiemeting. De objectieve conditiemetingen per pand zijn in 2023 geactualiseerd. De meerjarige onderhoudsbegroting wordt herijkt op basis van deze conditiemetingen. Op basis van de eerste cijfers is een onderhoudsplanning opgesteld waarvoor aanvullend € 200.000 benodigd om prijsstijgingen en de storingen op te kunnen vangen. Ook wordt gewerkt aan de nota Vastgoedbedrijfanalyse, eventuele financiële consequenties worden betrokken bij de Kadernota 2025.

Vrijval voorziening voor groot onderhoud MPD (budgetneutraal) ( € 2.000.000)
De middelen die gereserveerd zijn voor regulier onderhoud vallen vrij vanwege de renovatie en verschuiven naar de reserve Prinsenhof Delft (zie programma Financiën).

Energiekosten (-/- € 72.000)
In de Najaarsrapportage 2022 is een structureel budget gereserveerd voor de stijging van energiekosten (gas en electra). Het voorstel betreft de verdeling van de gereserveerde middelen over de programma’s.

Doorbelaste rente (€ 176.000)
Dit betreft een correctie van de toegerekende rente. Het Besluit Begroting en Verantwoording schrijft voor dat rentekosten worden toegerekend aan de taakvelden. Hiermee ontstaat een beter inzicht in de kosten per taakveld en per programma. De rentelasten worden toegerekend aan de beleidsprogramma’s op basis van een renteomslag (gemiddeld rentepercentage, zie paragraaf Financiering) en de waarde van de activa.

Overig (-/- € 51.000)
Dit betreft diverse financieel technische correcties zoals verschuivingen in de formatie en aanpassing kostenverdeelstaat.

Actualisering investeringsprogramma (herfasering) (€ 17.000)
Op basis van de realisatie in 2023 is het investeringsprogramma geactualiseerd. De mutatie betreft het effect voor de kapitaallasten. Tevens is de stelpost voor de verwachte realisatie van het totale investeringsprogramma geactualiseerd (zie programma Financiën - Stelposten). 

Realistisch ramen o.b.v. rekeningresultaten (€ 50.000)
In de Kadernota 2024 zijn de positieve rekeningresultaten van de afgelopen jaren nader geanalyseerd en is voor de jaarlijks terugkerende positieve resultaten een beperkte verlaging (€ 2,35 miljoen) van de geraamde lasten in 2025 opgenomen. Het voorstel betreft de toedeling op programmaniveau.

Investeringen

Terug naar navigatie - Investeringen

  

Investeringen (bedragen × € 1.000) Toegekend bedrag Realisatie t/m 2023 Jaarschijf 2024 o.v.v. NJR24 Fasering
Economie en vastgoed 2024 2025 2026 2027 2028
Stadskantoor 300 - 300
Herhuisvesting cultureel erfgoed 600 - - 600 - - -
Instandhouding gemeentelijk vastgoed (OD177) 60 - 60
St. Agathaplein 4 ventilatie 150 - 75 75
Inrichting Willem van Oranje 630 99 531
Totaal 1.740 99 906 735 - - -

Toelichting op de investeringen

Terug naar navigatie - Toelichting op de investeringen

Herhuisvesting cultureel erfgoed (€ 600.000)
In verband met het aflopen van de huidige huurovereenkomst in 2026, is dit bedrag nodig om de toekomstige ruimte te kunnen verbouwen en inrichten voor de afdeling erfgoed.

Instandhouding gemeentelijk vastgoed (€ 60.000)
Voor het verduurzamen en het geschikt maken voor verhuur van Oude Delft 177 is een investering nodig van € 60.000.

Sint Agathaplein 4 ventilatie (€ 75.000)
Voor het aanbrengen van ventilatie op Sint Agathaplein 4 is een investering nodig. Het aanbrengen van ventilatie vergroot de gebruiksmogelijkheden van het gebouw. Deze is gestart in 2024 en wordt in 2025 afgerond.

Overige investeringen 
De investeringen Willem van Oranje en Stadskantoor worden in 2024 afgerond.