Onderhoud kapitaalgoederen

Deze paragraaf gaat over de voortgang van het geplande onderhoud en het eventuele achterstallig onderhoud aan openbaar groen, water, wegen en kunstwerken, verlichting, speeltoestellen, riolering, gebouwen en maatschappelijke voorzieningen. In deze paragraaf geven we aan hoe we kapitaalgoederen in gemeentelijk eigendom beheren. In de Financiële verordening is onder andere opgenomen hoe en wanneer de gemeente haar kapitaalgoederen afschrijft. De paragraaf is opgebouwd uit de volgende onderdelen: openbare ruimte, vastgoed en maatschappelijke voorzieningen. Per onderdeel gaan we in op de specifieke beleidskaders, beheerplannen en financiën. In de onderstaande tabel is het overzicht van de beheer- en beleidsplannen opgenomen.

 

Bedragen * € 1.000	Vastgesteld (jaar)	Looptijd (t/m jaar)	Financële  vertaling in begroting (ja/nee)	Financiering via reserve /voorzieningen/exploitatie/  investering (V/E/I/R)	Actueel beleidsplan (ja/nee)	Achterstallig onderhoud (ja/nee)
Wegen	2023	2027	Ja	E/R/I	Ja	Ja
Riolering	2021	2026	Ja	E/V	Ja	Nee
Groen en water	2023	2027	Ja	E/R/I	Ja	Nee
Civiele constructies	2023	2027	Ja	E/R/I	Ja	Nee
Verlichting	2023	2027	Ja	E/I	Ja	Nee
Speeltoestellen	2023	2027	Ja	E/I	Ja	Nee
Verkeersregelinstallaties	2022	2025	Ja	E/I	Ja	Nee
Straatmeubilair en bebording	-	-	Ja	E	Ja	Nee
Vastgoed	2019	2023	Ja	V/E	Ja	Nee
Sportparken	2023	2027	Ja	E/V	Ja	Nee

 

Beheer en onderhoud van de openbare ruimte is een kerntaak van de gemeente. Een goede openbare ruimte draagt bij aan het welzijn en de veiligheid van de gebruikers van de openbare ruimte. Daarnaast is een functionele én goed onderhouden openbare ruimte van groot economisch belang en draagt deze ertoe bij dat Delft een aantrekkelijke plaats is om te verblijven en in te investeren.

Voor het beheer van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte heeft de gemeente een aantal instrumenten. Dit zijn het integrale beheersysteem en de diverse schouw- en inspectierondes voor de vaststelling van de onderhoudsgesteldheid van de openbare ruimte. Op basis hiervan maken we via de beheerplannen keuzes voor de instandhouding en/of vervanging en de daarvoor benodigde middelen.

De beheerplannen geven op korte en middellange termijn (twintig jaar) aan welke onderhouds- en vervangingsmaatregelen in welk jaar genomen worden om het kapitaalgoed in stand te houden. Ook wordt er inzichtelijk gemaakt welke financieringsbehoefte er is op de korte termijn (vijf jaar). Voor de langere termijn is de Nota Kapitaalgoederen opgesteld. Deze geeft een theoretische weergave van de vervangingsopgave voor de periode van twintig tot honderd jaar.

Beheerplannen
De vastgestelde beheerplannen worden – indien nodig – geactualiseerd en eventueel ontbrekende beheerplannen worden opgesteld. In 2019 is de beheervisie openbare ruimte vastgesteld. We zijn gestart met het actualiseren van de beheervisie. We werken aan het beheerplan straatmeubilair en bebording. De technische en beeldkwaliteitsniveaus zijn vastgesteld op de ondergrens van duurzaam technische instandhouding (CROW-niveau 'C'). Dit met uitzondering van de binnenstad en het beschermd stadsgezicht, waar we CROW-niveau 'B' hanteren. Deze niveaus zijn opgenomen in de beheerplannen. De beheerplannen zijn gebaseerd op een technische controle en/of schouw van het areaal in het terrein en geven een realistisch beeld van de uit te voeren werkzaamheden en de budgetten die hiervoor nodig zijn.

Areaaluitbreidingen (stelpost areaaluitbreiding gebiedsontwikkelingen)
De financiële consequenties voor de areaaluitbreidingen zijn inzichtelijk gemaakt. De kosten zijn primair te verdelen over het programma Schone en veilige stad en de Overhead. Alle gebieden of onderwerpen waar sprake is van areaaluitbreiding zijn opgenomen in onderstaande tabel. Elk jaar bij de kadernota actualiseren we deze tabel. De tabel geeft een totaal overzicht van benodigde en op dit moment beschikbare middelen. Bij de kadernota is de volgende aanpassing gedaan: de nog te ontvangen bedragen zijn geïndexeerd en de Kop van Buitenhof is als gebiedsontwikkeling toegevoegd. Voor de toekomstige (nog niet begrote) kosten areaaluitbreiding is een stelpost beschikbaar. De stelpost is opgenomen in het programma Financiën (zie Stelposten).

Areaaluitbreiding gebiedsontwikkelingen
Bedragen * € 1.000	2025	2026	2027	2028	2029	2030	2031 e.v.
Nieuw Delft	550	550	550	550	550	550	550
Schoemakerplantage	100	100	100	100	100	100	100
Schieoevers station Campus	30	30	30	30	30	30	30
Schieoevers Kabeldistrict	178	197	284	541	613	809	932
De Staal						89	89
Gelatinebrug		495	495	495	495	495	495
Gelatinetunnel		62	62	62	62	62	62
Nieuwe Haven	55	55	55	55	55	55	55
Gele Scheikunde	107	107	107	107	107	107	107
Delfia	50	100	100	100	100	100	100
Bethelpark	50	50	50	50	50	50	50
Ecofietsbrug A13		110	110	110	110	110	110
Kop van Buitenhof					88	88	88
Subtotaal BOR	1.120	1.856	1.943	2.201	2.272	2.557	2.680
Handhaving	239	239	320	398	398	478	510
Subtotaal Handhaving	239	239	320	398	398	478	510
Interne Dienstverlening (overhead BAG BGT)	75	100	125	150	175	200	225
KCC	105	175	210	245	280	350	385
Subtotaal ID	180	275	335	395	455	550	610
Totaal kosten	1.539	2.370	2.598	2.994	3.125	3.585	3.800

Stijgende kosten
Bovenop de reguliere aanpassing van de budgetten aan het prijspeil 2024, bestaat bij alle kapitaalgoederen het risico dat zich extra kostenstijgingen voordoen. Dit als gevolg van sterk stijgende grondstofprijzen, materieel- en materiaalkosten. Als dit risico optreedt, zijn de beschikbare middelen niet toereikend voor de beoogde werkzaamheden en kan sprake zijn van consequenties voor de leefbaarheid en het veilig gebruik van de openbare ruimte. Zo nodig volgt in de Kadernota  een voorstel voor aanpassing van de budgetten.

Verlenging afschrijvingstermijnen
Bij de kadernota is goed gekeken naar de technische levensduur van de assets in de openbare ruimte. Hieruit bleek dat de objecten in de openbare ruimte veelal sneller werden afgeschreven dan vanuit technische levensduur verwacht kan worden. Daarom zijn de afschrijvingstermijnen bijgesteld (ook voor al gedane investeringen). Hiermee is een jaarlijkse besparing op de kosten gerealiseerd van € 718.000.  Het betreft hier de totale vervanging van een kapitaalgoed aan het einde van de levensduur. Voor bomen was de afschrijvingstermijn tien jaar, dat is met deze aanpassing dertig jaar geworden. 

Wegen
De omvang van het wegennet is circa 330 hectare. Hiervan is circa 84 hectare asfalt en circa 10 hectare halfverharding. De overige 236 hectare bestaat uit elementenverharding. Uit de meest recente inspecties blijkt dat we met 12% op niveau D achterstanden hebben in het onderhoud. Dit ondanks de inzet van aanvullende middelen in de vorige beheerplanperiode. Daarom zetten we verder in op het onderhoud van het areaal en stellen we conform het beheerplan aanvullend investeringsbudget beschikbaar. Een groot deel van het achterstallig onderhoud bevindt zich in wijken waar het riool vervangen moet worden (Voorhof en Buitenhof). Als gevolg van de extra degeneratievergoeding voor de glasvezeluitrol in Delft zal de degeneratie in het vervolg in de voorziening Degeneratie gedoteerd worden en in het opvolgende jaar in het onderhoudsprogramma uitgezet worden.

bedragen x € 1.000
Beheerplan Wegen	Begroot 2025	Raming 2026	Raming 2027	Raming 2028
Regulier onderhoud (E)	1.315	1.321	989	989
Groot onderhoud (E)	2.441	2.441	2.783	2.783
Kapitaallasten (E)	781	892	1.019	1.115
Totaal	4.537	4.654	4.791	4.887
Wegen investeringen	5.235	4.985	3.205	2.500

 

Riolering
In 2021 is het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) 2022-2026 vastgesteld. Binnen dit vGRP is er naast de aandacht voor de afvalwaterzorgplicht – de duurzame instandhouding van het rioolstelsel – ook aandacht voor de hemelwater- en grondwaterzorgplicht. Nieuw in dit geactualiseerde vGRP is de opname van watergerelateerde klimaatmaatregelen. Het beoogde kwaliteitsniveau hebben we vastgelegd en vertaald naar de hiervoor benodigde inspanningen en financiële middelen. Om invulling te geven aan de verschillende zorgplichten voeren we projecten uit. Denk hierbij aan het aanleggen van een gescheiden rioolstelsel, het vervangen van riolering die niet meer voldoet aan de gestelde eisen en het onderhouden van gemalen en drukriolering.

De bewoners en bedrijven in Delft betalen rioolheffing. De opbrengst hiervan besteden we geheel aan het vervullen van de drie zorgplichten. Bij het bepalen van het riooltarief gaan we uit van een 100% kostendekkend tarief. Vanaf 2020 is er gedurende ongeveer tien jaar een vervangingspiek in de riolering. Deze wordt veroorzaakt door een niet-homogene opbouw van het stelsel. De hiervoor benodigde investering wordt geactiveerd en vervolgens (versneld) afgelost. Hierdoor kunnen we het tarief van de rioolheffing stabiel houden. De kostendekkendheid van het tarief lichten we toe in de paragraaf lokale heffingen.

Het hierboven genoemde risico van extra kostenstijgingen geldt ook voor het reeds vastgestelde verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan. Als de kostenstijging zich voordoet, wordt nader bezien wat hiervan de gevolgen zijn voor de totale kosten en opbrengsten in het gesloten circuit.

bedragen x € 1.000
Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan	Begroot 2025	Raming 2026	Raming 2027	Raming 2028
Regulier onderhoud (E)	2.166	2.436	2.641	3.041
Groot onderhoud (E)	1.432	1.332	1.332	1.332
Dotatie voorziening (V)	7.084	7.084	7.084	7.084
Kapitaallasten (E)	511	579	702	692
Totaal	11.194	11.431	11.759	12.149
Riolering investeringen	5.993	6.704	7.547	7.547

 

Groen en water
Het openbaar groen en water zijn een beeldbepalend onderdeel van de openbare ruimte. In 2023 is het beheerplan Groen en water vastgesteld voor de periode 2024-2027. Het beheerplan geeft een verdere uitwerking van de beleidskaders die de raad heeft vastgesteld in de nota Groen. In het beheerplan zijn aanvullende middelen beschikbaar gesteld voor het onderhouden van het groen in de stad. Maar ook om de klimaatadaptieve inrichting te kunnen onderhouden.

bedragen x € 1.000
Beheerplan Groen en Water	Begroot 2025	Raming 2026	Raming 2027	Raming 2028
Regulier onderhoud (E)	5.847	6.068	6.122	5.849
Groot onderhoud (E)	704	704	451	136
Kapitaallasten (E)	486	689	824	1.183
Totaal	7.037	7.461	7.397	7.168
Groen investeringen	1.703	1.703	1.703	1.703

 

Civiele constructies
In 2023 heeft de raad het beheerplan Civiele constructies vastgesteld. In dit beheerplan zijn de civiele kunstwerken en de constructieve beschoeiingen samengevoegd. De inzet van de middelen is gericht op duurzaam technische instandhouding (minimale instandhouding, functionaliteit en voorkoming van kapitaalvernietiging). Uit inspecties blijkt dat de ondergrens van duurzaam technische instandhouding is bereikt. Voor het uitvoeren van regulier onderhoud op het beoogde onderhoudsniveau en vervanging hebben we daarom de investeringsbudgetten aangepast. Uit aanvullende inspecties blijkt dat op verschillende plekken het areaal in slechtere staat is dan op basis van de vorige inspecties verwacht kon worden.

bedragen x € 1.000
Beheerplan Civiele Constructies	Begroot 2025	Raming 2026	Raming 2027	Raming 2028
Regulier onderhoud (E)	817	817	817	817
Groot onderhoud (E)	963	963	963	963
Kapitaallasten (E)	1.537	1.749	824	2.846
Totaal	3.317	3.530	2.010	4.626
Investeringen Civiele Constructies	5.700	5.050	2.500	2.500

 

Openbare verlichting
In 2023 is het beheerplan Openbare verlichting vastgesteld. Het beleid is gericht op duurzaam instandhouding van de openbare verlichting in Delft. Hierbij kijken we ook naar het slim verduurzamen van het areaal. De financiële middelen die nodig zijn voor uitvoering hiervan zijn opgenomen in de reguliere exploitatiebegroting. De vervanging van lichtmasten, het kabelnetwerk, de OV-toonschakeling en de uitplaatsing van schakelsystemen uit de Stedin-huisjes worden via investeringen gefinancierd. In het vastgestelde beheerplan is met name extra budget beschikbaar gesteld voor de vervanging van lichtmasten en de vervanging van de kabelstructuur. Ook vervangen we de spanverlichting in de binnenstad die aan het einde van de levensduur is.

bedragen x € 1.000
Beheerplan Openbare Verlichting	Begroot 2025	Raming 2026	Raming 2027	Raming 2028
Regulier onderhoud (E)	1.687	1.683	1.683	1.683
Groot onderhoud (E)	0	0	0	0
Kapitaallasten (E)	318	416	549	709
Totaal	2.005	2.099	2.232	2.392
Investeringen Openbare Verlichting	2.502	2.200	2.200	2.200

 

Speeltoestellen
Het speelbeleid 'Ruimte voor spelen' is een aantal jaren geleden opgesteld. De plantermijn van dit document mag dan wel verlopen zijn, de uitgangspunten voldoen goed. In 2023 is het beheerplan Speelvoorzieningen vastgesteld. Conform het beheerplan verhogen we het investeringsbudget voor de vervanging van speelvoorzieningen.

bedragen x € 1.000
Beheerplan Spelen	Begroot 2025	Raming 2026	Raming 2027	Raming 2028
Regulier onderhoud (E)	441	443	443	443
Groot onderhoud (E)	0	0	0	0
Kapitaallasten (E)	0	0	0	0
Totaal	441	443	443	443
Investeringen Spelen	530	530	530	530

 

Verkeersregelinstallaties
In 2022 is het beheerplan Verkeersregelinstallaties vastgesteld. Het beleid is gericht op duurzaam instandhouding van de verkeersregelinstallaties, het parkeerrouteinformatiesysteem (PRIS) en afsluitingen in Delft. De voor uitvoering hiervan benodigde financiële middelen zijn deels opgenomen in de reguliere exploitatiebegroting. De vervanging van de verkeersregelinstallaties wordt gefinancierd via investeringen.

bedragen x € 1.000
Beheerplan Verkeersregel Installaties	Begroot 2025	Raming 2026	Raming 2027	Raming 2028
Regulier onderhoud (E)	1.007	1.007	1.007	1.007
Groot onderhoud (E)	0	0	0	0
Kapitaallasten (E)	0	0	0	0
Totaal	1.007	1.007	1.007	1.007
Investeringen VRI	315	315	315	315

Straatmeubilair en bebording
In 2024 had het beheerplan Straatmeubilair en bebording vastgesteld moeten worden. Door capaciteitsgebrek is er echter nog geen invulling gegeven aan het opstellen van het beheerplan. Op dit moment worden de kosten van straatmeubilair en bebording gefinancierd vanuit de exploitatiebegroting.

bedragen x € 1.000
Beheerplan Straatmeubilair en Bebording	Begroot 2025	Raming 2026	Raming 2027	Raming 2028
Regulier onderhoud (E)	505	506	506	506
Groot onderhoud (E)	0	0	0	0
Kapitaallasten (E)	0	0	0	0
Totaal	505	506	506	506
Investeringen VRI	0	0	0	0

 

Kaders
Onderhoudskosten bepalen een belangrijk deel van de kosten voor instandhouding van objecten. Het onderhoudsbeleid geeft de prioriteiten en kaders waarbinnen het Vastgoedbedrijf het onderhoud uitvoert van de objecten waarvoor we als eigenaar verantwoordelijk zijn. Het onderhoud is hierbij van invloed op de levensduur, kwaliteit en waarde van een object, de uitstraling van een object naar de omgeving en geeft uitvoering aan contractuele afspraken vanuit de huurovereenkomst. Het onderhoud bepaalt hiernaast een substantieel deel van de huurprijs gebaseerd op de integrale kostprijs.
 
Het onderhoudsbeleid van de gemeente Delft gaat op hoofdlijn uit van sober en doelmatige instandhouding op basis van een objectieve conditiemeting volgens NEN767 in een 4-jaarlijkse cyclus. Wijzigingen, aanpassing of upgrading van het bestaande voorzieningenniveau zijn geen onderdeel van de instandhouding en zijn op basis van het huidige onderhoudsbeleid en de beschikbare middelen niet in de onderhoudsbegroting opgenomen. De objectieve conditiemetingen per pand zijn in 2023 geactualiseerd. De meerjarige onderhoudsbegroting wordt herijkt op basis van deze conditiemetingen. Op basis van de eerste cijfers hebben we een onderhoudsplanning opgesteld. De nota Vastgoedbedrijfanalyse met hierin de definitieve resultaten van de herijking ontvangt de raad in het vierde kwartaal 2024. In het vierde kwartaal 2024 ontvangt de raad ook een herijking van de routekaart verduurzaming vastgoedportefeuille en het uitvoeringsplan voor 2025-2028. De maatregelen uit het uitvoeringsplan combineren we met het uitvoeren van onderhoud vanuit het meerjarenonderhoudsplan. 
 
Planning
De onderhoudsplanning is financieel vertaald en verwerkt in de begroting. In werkelijkheid fluctueert het onderhoudsvolume. Jaarlijks voeren we een schouw uit. De schouw en de planning zijn de basis voor de concrete jaarplanning. Het vervangingsonderhoud wordt vanaf 2023 verrekend met de onderhoudsvoorziening Vastgoed. Dit betekent dat jaarlijks sprake is van een storting vanuit de exploitatie in de voorziening en een besteding ten laste van de voorziening. De storting in de voorziening bedraagt op basis van de concept onderhoudsplanning € 2.214.000. Dit is de gemiddelde onderhoudslast voor de komende veertig jaar. Deze dotatie vindt voor € 209.000 plaats vanuit het programma Algemene dekkingsmiddelen en Overhead en voor € 2.005.000 uit het programma Economie en vastgoed.
 
Door fluctuatie van de werkelijke uitgaven komt het voor dat in een bepaald jaar een tijdelijk tekort op de voorziening kan ontstaan. Een voorziening mag niet negatief staan; hierdoor vindt in 2025 (€ 50.000) en 2027 (€ 1,5 miljoen) een tijdelijke storting vanuit de algemene middelen plaats. De nota Vastgoedbedrijfanalyse geeft op basis van de definitieve resultaten van de herijking van de onderhoudsbegroting een meerjarig inzicht. Wanneer dit financiële consequenties heeft, volgt een voorstel bij de Kadernota 2025.
 
Risico’s in verband met marktomstandigheden
In de begroting is rekening gehouden met een aanname van stijgende bouwkosten. Langere doorlooptijden door de krapte op de markt en aanvullende stijging van bouwkosten (materiaal en loopkosten) zijn mogelijk.

De gemeente heeft een zorgplicht om voor het primair onderwijs, (voortgezet) speciaal onderwijs en het voortgezet onderwijs voldoende lesuren bewegingsonderwijs aan te bieden. De gemeente is ook verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de gemeentelijke sportaccommodaties. Uitgangspunt daarbij is dat de Delftse sportaccommodaties toegankelijk, functioneel en veilig moeten zijn en daarmee voldoen aan de normering van de sportbonden. Op basis van deze uitgangspunten actualiseren we jaarlijks het beheerplan Buitensport.

Onderwijshuisvesting
Voor het primair onderwijs krijgt de gemeente middelen van het Rijk voor instandhouding van de voorziening bewegingsonderwijs. Op basis van gemiddelde ramingen van de meerjarenonderhoudsplanning (MOP) is er structureel budget beschikbaar conform het reguliere vastgoedbeleid.

Sportvoorzieningen
Het beheerplan Buitensport maakt inzichtelijk wat de verwachte kosten zijn voor (dagelijks) beheer en onderhoud en voor groot onderhoud. Daarnaast bevat het beheerplan Buitensport ook renovatieplanning (investeringen) voor de bestaande sportvelden en inrichting van de buitensportaccommodaties.

 

Buitensportaccommodaties			bedragen x € 1.000
Sportpark/Sportveld	Dagelijks onderhoud	Meerjaren investering	Totale kosten bedragen
Sporthal Brasserskade	319	1.040	1.359
Sportpark Pauwmolen	77	0	77
Sportpark Biesland	100	0	100
Sportpark Kruithuisweg	79	32	111
Sportpark Kerkpolder	113	0	113
Sportpart Tanthof-Zuid	138	2.279	2.417
Totaal	826	3.351	4.177