5 Goed wonen

In het programma NOVEX (Nationale Omgevingsvisie Executiekracht) werken overheden samen aan een plan voor de inrichting van Nederland. Delft is onderdeel van het NOVEX-gebied Zuidelijk Randstad dat als hoofdopgave 'verstedelijking' heeft. De bestuurlijke trekkers van ons NOVEX-gebied zijn de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en een gedeputeerde van de provincie. Inmiddels is een integraal ontwikkelperspectief gemaakt. De uitvoeringsagenda is de volgende stap in het proces. Ons NOVEX-gebied is groter te worden. Het gebied bestaat nu uit bijna alle MRDH-gemeenten en de stedelijke gemeenten in de regio’s van Dordrecht en Leiden.
Ook als deelnemer van de Verstedelijkingsalliantie werken we in Delft aan binnenstedelijke nieuwbouwlocaties die gekoppeld zijn aan de investering in het openbaarvervoernetwerk. Schieoevers is een van die locaties.

In 2025 werken we verder aan het ontwikkelen van de stad via grootschalige gebiedsontwikkelingen en bouwinitiatieven in de stad. In de Omgevingsvisie Delft 2040 staat wat voor stad we in de toekomst graag willen zijn. Deze visie geeft de gewenste ontwikkeling weer van onze leefomgeving. Dit is de omgeving waarin we wonen, werken en onze vrije tijd doorbrengen. Doelen zijn onder andere het toevoegen van 15.000 woningen (waarvan er al 4.400 gerealiseerd zijn peildatum 01-01-2024) en groei van 10.000 banen tot 2040. Dit in samenhang met onder andere passende en toegankelijke voorzieningen, mobiliteitstransitie en stappen naar klimaatbestendig en energie neutrale leefomgeving in 2050. 

Met Stedelijk Programmeren kijken we per locatie wat er nodig is voor een gedifferentieerde wijk. Passende nieuwbouw van woningen is één van de belangrijke opgaven. Bij kansen voor bijvoorbeeld woningbouw kijken we welk type woningen, aantal en prijssegment passend zijn. Met transformatie van woningen, nieuwbouw en passende in- en doorstroom sturen we op veerkracht van gebieden. Delft-West heeft prioriteit op het thema veerkracht. Door het Rijk toegekende middelen, zoals de Versnellingsgelden en de Woningbouwimpulsgelden voor Delft-West en stationsgebied Delft Campus, dekken delen van de publieke tekorten op de benodigde investeringen in de leefomgeving.

De woonvisie kent vijf thema’s en ambities:
1.    Groei van de woningvoorraad: ‘iedereen een plek‘
2.    Betaalbaarheid borgen in huur en koop: ‘betaalbaar wonen’
3.    Huisvesten van bijzondere doelgroepen: ‘passend wonen voor diverse mensen’
4.    Verduurzamen van de bestaande voorraad: ‘natuurlijk duurzaam’
5.    Kwaliteit van de woon- en leefomgeving: ‘gebiedsgericht werken aan veerkrachtige wijken’.

Het verduurzamen van de bestaande voorraad valt buiten dit programma Goed Wonen en is in het programma Duurzame stad opgenomen. 

Ondanks dat het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO-systeem) nog niet volledig operationeel is en voor een deel nog in ontwikkeling is, is de Omgevingswet per 1 januari 2024 in werking getreden. In 2025 zullen we pas een goed beeld krijgen van de effecten en eventuele frictie. 

In 2025 werken we onder andere aan het beleidsneutraal wijzigen van het Omgevingsplan en het toepasbaar maken van de planregels. Ook is de Wet kwaliteitsborging in werking getreden. Dit verandert stapsgewijs een deel van het werk. Er zal meer ingezet worden op procesregie dan op inhoudelijk toetsing van bepaalde categorieën (aanvragen voor) omgevingsvergunningen. Het legesmodel is aangepast en de begroting zal daar verder op worden afgestemd. 

Actief werken aan de stad betekent ook gericht onroerend goed verwerven voor concrete doelen of strategisch onroerend goed verwerven voor de langere termijn als zich kansen voordoen. Om dit te bereiken, gaan we een integraal kader opstellen en voorleggen aan de raad waarbinnen aankopen moeten passen. In maart 2022 heeft de raad de nota Grondbeleid 2022-2025 vastgesteld. In deze nota is gekozen voor een situationeel grondbeleid. Dat betekent dat de focus nog steeds ligt op faciliterend grondbeleid, maar dat de gemeente, daar waar opportuun, ook een actieve rol kan innemen.

Een goede balans in de stad
Het is onze ambitie dat er in Delft een plek is voor mensen met verschillende draagkracht. We willen dat Delft een stad is voor starters, jongeren en studenten, alleenstaanden, gezinnen en ouderen, statushouders, vluchtelingen en andere kwetsbare groepen. Wij zetten in op betaalbare, gezonde woningen, die ook duurzaam zijn (zie hoofdstuk Duurzame stad) en hebben daarbij oog voor de draagkracht en veerkracht van een gebied in relatie tot de overige delen van de stad en de regio. Wij zetten dus in op gemengde wijken.
In 2040 is ten minste een derde van de hele woningvoorraad in Delft sociale huur (exclusief studentenhuisvesting). We willen niet onder dit percentage komen. We werken aan wijken met een gedifferentieerd aanbod naar woningtype, eigendomsvorm en prijssegment. Passende nieuwbouw is belangrijk, zodat bewoners in de wijk stappen kunnen maken in hun wooncarrière en we bewoners niet de wijk uitduwen. Dit heeft ook als doel om gebieden met te grote concentraties van kwetsbare huishoudens te ontlasten. 

Groei van 15.000 woningen in de periode 2018 tot 2040
Delft kent in alle segmenten een tekort aan woningen. Het Rijk neemt met nieuwe wetgeving weer meer regie op de woningmarkt, de betaalbaarheid van het wonen en het beter bedienen van zowel kwetsbare als niet-kwetsbare huishoudens. Ook Delft neemt deze regierol. In regionaal verband willen we de woningbouwproductie voor alle doelgroepen versnellen volgens de afspraken. 

Delft moet in 2030 minimaal een woningvoorraad van 60.000 (flex)woningen hebben. En twee derde deel van de nieuwbouw moet vanaf 2025 betaalbaar zijn (sociale huur, middenhuur, koop tot € 390.000). Corporaties zijn verantwoordelijk voor ten minste de helft van de betaalbare nieuwbouw. Dat alles is inclusief studentenwoningen. We werken hierbij onder het regime van de nieuwe Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging (nieuw per 1 januari 2024). We begeleiden initiatieven tot complete en haalbare aanvragen voor omgevingsvergunningen via het in 2024 opgestarte nieuwe initiatievenproces, onder andere door de omgevingstafel en de inzet van inhoudelijke deskundige initiatiefbegeleiders.

Studentenhuisvesting
In de stad zijn meer studentenwoningen nodig. Deels op en rond de campus (Innovatiedistrict Delft), deels in kleine volumes in de wijken. In totaal willen we 3.500 nieuwe studentenwoningen bouwen in de periode 2020-2030, waarvan minstens de helft onzelfstandige eenheden. Daarnaast spannen we ons in voor plekken voor studentenwoningen in de regio.

Huisvesten van bijzondere doelgroepen
We zorgen er met partners voor dat mensen lang zelfstandig thuis kunnen wonen. We zorgen ervoor dat mensen in instellingen met goede begeleiding en zorg kunnen uitstromen naar passende woonplekken. We willen dakloosheid voorkomen. We willen de wettelijke taakstelling huisvesting statushouders realiseren. En we werken toe naar uitbreiding van het aantal standplaatsen voor woonwagens.

Bevorderen van gerichte doorstroming van senioren in sociale en particuliere sector
We zorgen voor nieuwbouwwoningen en woonzorgconcepten die aansluiten bij de wensen van senioren en bevorderen doorstroming.

Beter benutten bestaande woningvoorraad, aanpakken woonexcessen en woonoverlast
In regionaal verband willen we de systematiek van woonruimteverdeling vernieuwen met behoud van voldoende slaagkans voor reguliere woningzoekenden ten opzichte van bijzondere doelgroepen. We zetten gericht in op het behoud en de kwaliteit van de woningvoorraad, het beter benutten ervan, en het aanpakken van woonexcessen. Thema's zijn bijvoorbeeld bouwveilige en -technische kwaliteit, opkoopbescherming en tegengaan van verkamering. Gereguleerd woningdelen moet daarbij mogelijk blijven. Bijna de helft van de inwoners is bekend met het meldpunt Woonoverlast. Dit moet groeien naar 80% in 2026 in combinatie met het streven van ten minste één melding per dag (= >365 meldingen per jaar).

De stad maken met elkaar
We zetten met bewoners een representatief Delfts Woonplatform op om structureler samen te kunnen werken en de uitvoeringskracht te versterken.

Op te pakken activiteiten in relatie tot rijksbeleid
Vanuit het Rijk komt nieuwe wet- en regelgeving op ons af, met onder andere als doel de regie van de overheid op de woningmarkt te versterken. Met een aantal grote wetswijzigingen in het vooruitzicht moeten we steeds bezien wat dit voor onze woonvisie en concrete activiteiten gaat betekenen, en sturen we waar nodig bij.