Algemene dekkingsmiddelen en Overhead

De gemeente Delft streeft naar een efficiënte bedrijfsvoering en transparantie van inkomsten en uitgaven voor overhead. Dit omvat het optimaliseren van bedrijfsprocessen, het voorkomen van onnodige kosten en het verhogen van de effectiviteit van de organisatie. Bij de effectiviteit gaat het om verbetering van dienstverlening door digitalisering en datagedreven werken.

Om inzicht te geven in de totale kosten voor de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces hebben we een apart overzicht gemaakt van de overhead. Bij de programma's zijn de kosten van het primaire proces opgenomen.

De overhead bestaat uit:

• leidinggevenden primair proces (hiërarchisch): het betreft alle hiërarchisch leidinggevenden in het primaire proces (projectleiding valt hier buiten).
• financiën, toezicht en controle gericht op de eigen organisatie: het gaat om functies als controllers, financieel adviseurs en specialisten, planning & control, financiële verantwoording, administratieve organisatie, risicomanagement, (EDP) auditing, interne kwaliteitszorg, toezicht en controle gericht op de eigen organisatie.
• P&O/HRM: salarisadministratie, P&O/HRM-advies, organisatie- en formatieadvies, ondersteuning ondernemingsraad, mobiliteitscentrum, coaching, leren en ontwikkelen, bedrijfsmaatschappelijk werk, arbeidsomstandigheden, recruitment, arbeidsvoorwaarden.
• Inkoop (inclusief aanbesteding en contractmanagement).
• Communicatie: interne en externe communicatie, met uitzondering van klantcommunicatie
• Juridische zaken: juridische taken voor zover deze binnen een bedrijfsvoeringsafdeling worden uitgevoerd. 
• Huisvestingskosten niet direct gerelateerd aan het primaire proces.
• Besturing: het gaat om de primaire ondersteuning van het bestuur en de bestuurlijke besluitvormingsprocessen.  

Jaarlijks wordt er circa € 5.800.000 doorbelast aan Overhead. Dit betreft met name de doorbelasting van overhead aan een gemeenschappelijke regeling (€ 5.300.000) en inhoudingen WGA-premies (€ 500.000).

Naar aanleiding van de landelijke 'Notitie Overhead' van de commissie Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) wordt gewerkt aan een lokale nota Overhead. De verwachting is dat deze in november 2025 aan de raad wordt aangeboden.

Zie voor verdere informatie de paragraaf Bedrijfsvoering.

Kadernota 2026 (lasten -/- € 634.000)
In de kadernota zijn voorstellen opgenomen voor duurzame toekomst voor Westvest 9, vastgoedbedrijf analyse, MJOP facilitair, besparing uitvoeringskosten informatisering en automatisering en besparing uitvoeringskosten juridische zaken (12e begrotingswijziging 2025). 

Nominale ontwikkeling (lasten -/- € 1.065 .000)
De nominale ontwikkeling betreft de aanpassing van de budgetten aan het prijspeil voor 2026. Een nadere toelichting is opgenomen in het hoofdstuk Toelichting op financiële positie. 

Reserves en voorzieningen (lasten -/- € 770.000)
Tijdens de opbouw van de Programmabegroting 2026-2029 zijn de bestedingen en het verloop van de reserves en voorzieningen geactualiseerd. Hieruit zijn een aantal aanpassingen naar voren gekomen. De aanpassingen van stortingen in en onttrekkingen aan de reserves leiden tot dezelfde aanpassingen van de lasten in de exploitatie waardoor deze actualisatie budgetneutraal is (zie ook programma Financiën).

Actualisering kapitaallasten (lasten € 144.000)
Op basis van de realisatie in 2024 is het investeringsprogramma geactualiseerd. De mutatie betreft het effect voor de kapitaallasten. Tevens is de stelpost voor de verwachte realisatie van het totale investeringsprogramma geactualiseerd (zie programma Financiën - Stelposten). 

Correctie medegebruik stadskantoor (lasten -/- € 433.000)
Dit betreft een administratie correctie tussen de programma's Overhead en Financiën.

Verdeling taakstelling actief grondbeleid (lasten € 707.000)
Dit betreft een administratie correctie tussen programma's.

Overige mutaties (lasten € 175.000)
De overige mutaties bestaan voornamelijk uit (personeels-)kosten die (budgetneutraal) worden herverdeeld tussen programma's. 

Het nieuwe kantoor (HNK) (€ 134.000)
Dit krediet is beschikbaar voor aanpassingen in het HNK die bijdragen aan een inspirerende, moderne en sfeervolle werkomgeving.

ICT Investeringen (€ 933.000)
We bieden alle medewerkers de mogelijkheid om plaats- en tijdsonafhankelijk te werken. Daarbij hebben we een moderne softwareomgeving nodig. De investeringen in de ICT hangen samen met deze moderne ICT-omgeving en hebben betrekking op geplande gemeentebrede vervangingsinvesteringen voor voornamelijk hard- en software. Op basis van de verwachte uitgaven en lopende aanbestedingsprocedures stellen we meerjarenplanning jaarlijks bij.

Verledden verlichting (HNK) (€ 620.000)
Een éénmalige investering is nodig voor het ‘verledden’ van de verlichting in het stadskantoor. Hiermee voldoen we aan de bestuurlijke maatregel die door de Omgevingsdienst Haaglanden is opgelegd (wettelijke verplichting).

Na de herziening van het Besluit Begroting en Verantwoording voor gemeenten (BBV) in 2017 nemen we de overheadkosten apart op en vindt geen doorberekening meer plaats naar de taakvelden. Daarmee vervalt de mogelijkheid om integrale kostprijzen in beeld te brengen op basis van de administratie van de baten en lasten per taakveld in de begroting en jaarstukken. Om die reden berekenen we nu de integrale kostprijzen extracomptabel. Extracomptabel is het verwerken van (financiële) gegevens buiten de financiële administratie om. Daarbij houden we rekening met de overheadkosten die kunnen worden toegerekend aan gesloten circuits, investeringen, grondexploitaties, projecten en tarieven. Dit is de grondslag voor de berekening van de overheadkosten voor de tarieven van de taakvelden Reiniging en Riolering en de overheadkosten per fte en per uur, conform de uitgangspunten van de Financiële verordening.

Het programma Financiën betreft algemene dekkingsmiddelen en omvat de lasten en baten voor de Lokale heffingen, Algemene uitkering, Dividend, Financieringsfunctie, (Treasury), Deelnemingen, Onvoorzien, Overige algemene dekkingsmiddelen en Heffing vennootschapsbelasting. Bij het programma Financiën zijn ook de onttrekkingen en toevoegingen aan reserves opgenomen.

Lokale heffingen
In deze post zijn de opbrengsten en beheerkosten opgenomen van de lokale heffingen zoals de onroerendezaakbelasting (OZB), toeristenbelasting, reclamegelden en de beheerskosten van de Regionale Belasting Groep (RBG).

Algemene uitkering (Gemeentefonds)
Het betreft hier de uitkering uit het gemeentefonds (algemene uitkering, decentralisatie-uitkeringen, integratie-uitkeringen) op basis van de meicirculaire 2025.

Dividend
De gemeente ontvangt dividend van Stedin, Evides en de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG).

Saldo Financieringsfunctie
Dit betreft het saldo van de te betalen rente, te ontvangen rente en de toegerekende rente aan de taakvelden.

Deelnemingen
Dit is het saldo van de niet-overheidstaken van Werkse!

Onvoorzien
De post Onvoorzien is bedoeld voor tegenvallers die onvoorzien, onontkoombaar en onuitstelbaar zijn. Als de tegenvaller structureel is, moet deze in het volgende begrotingsjaar op een andere wijze gedekt worden.

Overige algemene dekkingsmiddelen
Hier is een aantal stelposten geraamd, onder meer voor de areaaluitbreiding.

Septembercirculaire 2024 (baten € 5.703.000)
In de septembercirculaire zijn voorstellen opgenomen voor algemene uitkering, dotatie en onttrekking reserve exploitatie en stelposten. 

Najaarsrapportage 2024 (lasten € 1.117.000)
In de Najaarsrapportage 2024 is een voorstel opgenomen voor onttrekking reserve beleid en uitvoering. 

Decembercirculaire 2024  (baten € 1.435.000)
In de decembercirculaire is een voorstel opgenomen voor de algemene uitkering gemeentefonds. 

Meicirculaire 2025 (baten € 22.893.000)
In de meicirculaire zijn voorstellen opgenomen voor de algemene uitkering gemeentefonds en stelposten. 

Kadernota 2026  (€ 5,724 miljoen, w.v. lasten -/- € 690.000 en baten € 5.034.000)
In de kadernota zijn voorstellen opgenomen voor actief grondbeleid, MJOP facilitair (onttrekking reserve gemeentelijke huisvesting), MJOP facilitair (storting reserve Dekking kapitaallasten, correctie meicirculaire 2024 nationaal actieplan dakloosheid, correctie meicirculaire 2024 Beschermd wonen, gemeentefonds verrekening oude jaren en realistisch ramen op basis van rekeningresultaten 2021-2024 (12e begrotingswijziging 2024). 

Nominale ontwikkeling (lasten € 1.277 .000)
De nominale ontwikkeling betreft de aanpassing van de budgetten aan het prijspeil voor 2026. Een nadere toelichting is opgenomen in het hoofdstuk Toelichting financiële positie.  

Reserves en voorzieningen (lasten -/- € 924.000)
Tijdens de opbouw van de Programmabegroting 2026-2029 zijn de bestedingen en het verloop van de reserves en voorzieningen geactualiseerd. Hieruit zijn een aantal aanpassingen naar voren gekomen. De aanpassingen van stortingen in en onttrekkingen aan de reserves leiden tot dezelfde aanpassingen van de lasten in de exploitatie waardoor deze actualisatie budgetneutraal is. 

Actualisering kapitaallasten  (lasten € 183.000)
Op basis van de realisatie in 2024 is het investeringsprogramma geactualiseerd. De mutatie betreft het effect voor de kapitaallasten. Tevens is de stelpost voor de verwachte realisatie van het totale investeringsprogramma geactualiseerd.

Correctie medegebruik stadskantoor (lasten € 400.000)
Dit betreft een administratie correctie tussen de programma's Overhead en Financiën.

 Financiele ruimte Programmabegroting 2026-2029 (lasten -/- € 3.500.000)
Dit betreft ruimte voor nieuwe ambities voor college en gemeenteraad voor de nieuwe collegeperiode.

Overige mutaties (lasten -/- € 823.000)
De overige mutaties bestaan voornamelijk uit (personeels)kosten die (budgetneutraal) worden herverdeeld tussen programma's. 

In bovenstaande tabel zijn de mutaties opgenomen van de Algemene reserve en de bestemmingsreserves.

In de Programmabegroting 2026-2029 wordt ongeveer € 19, 2 miljoen toegevoegd aan de bestemmingsreserves, de voorgenomen bestedingen bedragen circa € 50,7 miljoen. Hiermee wijzigt de omvang van de bestemmingsreserves met € 31,5 miljoen.

De ontwikkeling van de Algemene reserve is toegelicht in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

1. Ruimte onder BCF-plafond
Jaarlijks wordt de ruimte in het BTW Compensatiefonds (BCF) verrekend met de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Vooruitlopend op deze verrekening mag een stelpost worden geraamd voor de verwachte onderschrijding van de declaraties ten laste van de financiële ruimte in het BCF ('het plafond'). De stelpost is gebaseerd op de realisatie in  2024 (jaar t-1). 

2. Eigen bijdrage jeugdzorg en 3. Sturen op trajectduur Jeugd
In de Voorjaarsnota 2025 van het Rijk zijn taakstellingen opgenomen om de kosten voor jeugdzorg te beheersen. Na overleg tussen VNG, het ministerie van BZK en financieel toezichthouders van de provincie is afgesproken dat tegenover de taakstellingen stelposten geraamd mogen worden. Reden hiervoor is dat de verantwoordelijkheid voor de taakstellingen is belegd bij het Rijk.

4. Sociaal domein - Hervormingsagenda Jeugd 
In 2021 hebben Rijk en VNG afspraken gemaakt over te behalen opbrengsten met een zogenaamde Hervormingsagenda jeugd.  Voor het  restant van de door Delft te behalen opbrengst is een stelpost geraamd. Hierbij is rekening gehouden met de verlaging van de te behalen opbrengst in 2025 en 2026 die is opgenomen in de Voorjaarsnota 2025 van het Rijk.  De ophoging van de taakstellende opbrengst vanaf 2028 is niet verwerkt in de stelpost en komt rechtstreeks ten laste van het begrotings- en meerjarenbeeld. Reden hiervoor is dat het Rijk geen onderbouwing heeft geleverd voor de ophoging.

5. Sociaal domein - Transitie Sociaal domein 
In de Kadernota 2024 is een voorstel opgenomen waarmee wordt geïnvesteerd in kostenreductie van het totale sociaal domein (voorliggend veld, preventie).  Voor de te behalen opbrengst is een taakstelling opgenomen.

6. Sociaal domein - SPUK's
In de Kadernota 2024 is een voorstel opgenomen waarmee wordt geanticipeerd op te ontvangen middelen via specifieke uitkeringen. Voor de te behalen baten is een taakstelling opgenomen.

7. Kapitaallasten
Omdat het investeringsprogramma niet volledig wordt gerealiseerd, kan de raming van de kapitaallasten worden bijgesteld. Omdat vooraf niet bekend is bij welke investeringsprojecten de onderschrijding zich voordoet, wordt op een lagere realisatie van de investeringen geanticipeerd door een stelpost.

8. Areaaluitbreiding gebiedsontwikkeling, Interne dienstverlening en Publieke Dienstverlening
Voor de kosten van areaaluitbreiding (als gevolg van groei van de stad) is een budget gereserveerd waarvoor jaarlijks een actueel bestedingsvoorstel wordt voorgelegd (zie paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen). De concrete besteding betreft onderhoud van de openbare ruimte, toezicht & handhaving, interne dienstverlening en publieke dienstverlening.

9. Nominale ontwikkeling
In de meicirculaire 2024 is de nieuwe financieringssystematiek van gemeenten vervroegd naar 2024. Hiermee is de 'trap-op-trap-af' systematiek vervangen door een normeringssystematiek op basis van de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (BBP). Onderdeel van de systematiek is dat de bijstelling voor het lopende jaar definitief wordt in de meicirculaire. Voor de prijsontwikkeling na dit moment vindt geen nacalculatie plaats. Omdat de nieuwe normering een lagere compensatie biedt voor de loon- en prijsontwikkeling is de stelpost ingesteld om compensatie beschikbaar te hebben als zich tekorten voordoen bij dekking van de benodigde middelen voor nominale ontwikkeling. In de Programmabegroting 2026-2029 is de stelpost opgehoogd door toevoeging van financiële ruimte bij de gereserveerde middelen voor loon- en prijscompensatie 2026.

10. Inflatiecorrectie investeringen
Voor de beoogde investeringen in woningbouw, infrastructuur, Delft-West en de energietransitie zijn rijkssubsidies ontvangen met een vast prijspeil. Voor de prijsontwikkeling na ontvangst van de subsidie is de stelpost ingesteld (zie ook reserve Investeringsplan).

11. Overhead - personele knelpunten
Door overdekking op de doorbelaste overhead ontstaat financiële ruimte. Deze ruimte is beschikbaar voor personele knelpunten.