Samen werken aan Delft

Voor u ligt de Programmabegroting 2026-2029. Deze is opgesteld in lijn met de Kadernota 2026 die uw raad in juli heeft vastgesteld.

Deze programmabegroting staat in het teken van uitvoeren en afmaken waarmee we zijn gestart én op het voorbereiden van de stad op de toekomst. In deze begroting borgen we de noodzakelijke voortzetting hiervan in de overgangsfase naar een nieuw college. Dat zal aantreden in 2026, na de verkiezingen voor de gemeenteraad. 

Met uw raad en met partners, betrokken inwoners en ondernemers bouwen we samen aan een stad die toekomstbestendig is. Samen zetten we ons in voor het duurzaam versterken van Delft. Waarbij we de kracht van Delft als stad van techniek en innovatie ten volle benutten. En waarbij we inzetten op een evenwichtige opbouw van onze groeiende stad, met kansen voor iedereen.

Als college zijn we trots op de voortgang die we met elkaar hebben geboekt en op de zichtbare resultaten in de stad. Zo zetten we stappen om onze stad inclusiever en duurzamer te maken. Met de opening van WijWestDichtbij én het Stationshuis bij Delft Campus bieden we toegankelijke plekken voor ontmoeting, hulp en ondersteuning. Ook zijn in alle wijken wijkregisseurs aanwezig die hun buurten en de inwoners kennen en verbinding stimuleren. Verder werken we in Voorhof, Buitenhof en een deel van de TU Delft Campus aan een warmtenet, voor duurzame warmte. 

Zo werken we aan zichtbare resultaten voor onze stad. Dit doen we vanuit vijf heldere accenten: een Delft dat kansrijk is voor iedereen, een stad die ruimte biedt voor wonen, een gezonde en veilige stad, een duurzame stad, en een stad met economische kracht die bruist. De focus ligt op drie grote meerjarige opgaven: Delft-West, Innovatiedistrict Delft en de energietransitie. De inzet op deze opgaven versterkt Delft als een duurzame, vitale en inclusieve stad. Deze accenten en opgaven bepalen onze bestendige koers.

We werken hieraan vanuit de wetenschap dat Delft, net als alle gemeenten in Nederland, te maken heeft met onzekerheden over de financiering door het Rijk.  Dit betekent dat de financiële ruimte in de komende jaren beperkt is en blijft. We zien verder dat ontwikkelingen als toenemend elektriciteitsverbruik, netcongestie en stikstofbeperkingen, maar ook oorlogen en nieuwe geopolitieke verhoudingen, leiden tot prijsstijgingen van materialen, stijging van arbeidskosten, schaarste en nieuwe vraagstukken. Soms maken deze ontwikkelingen het noodzakelijk dat we extra uitgaven doen om taken te kunnen blijven uitvoeren. Ook blijft het lastig om tijdig en met voldoende uitvoeringskracht onze bestaande plannen uit te voeren.

Met deze begroting houden we koers, in een omgeving vol onzekerheden. Delft heeft een stevige basis om op voort te bouwen, want de financiële positie en de organisatie zijn solide. We voeren uit wat is afgesproken en waarvoor we middelen hebben ontvangen en gereserveerd. Met alle ontwikkelingen en onzekerheden voor de toekomst is het daarbij belangrijk dat we als bestuur enigszins wendbaar en flexibel blijven in onze uitgaven.

De Programmabegroting 2026-2029 is het financiële kader voor de uitgaven en inkomsten van de gemeente Delft. In deze begroting hebben we rekening gehouden met de langjarige opgaven Delft-West, Innovatiedistrict Delft en de energietransitie. Ook zijn nieuwe investeringen gepland voor de instandhouding van theater De Veste, herhuisvesting van Erfgoed Delft en het verbeteren van schoolgebouwen. Veiligheid, preventie en bereikbaarheid blijven belangrijke aandachtspunten.

De begroting voor 2026 heeft een positief saldo en is structureel in evenwicht. Deze uitkomst is mede bereikt door de maatregelen uit het Handelingsperspectief 2026 e.v. en de uitkomsten van de Voorjaarsnota 2025 van het Rijk (demping ravijn, extra middelen jeugdzorg). Omdat het Rijk in de voorjaarsnota slechts tijdelijk extra middelen heeft opgenomen, verschuift het ravijnjaar van 2026 naar 2028. Daarmee blijft de financiële situatie voor gemeenten onzeker. 

In de begroting hebben we structurele en incidentele financiële ruimte gereserveerd voor noodzakelijke investeringen die samenhangen met de groei van de stad. Voor de inzet van deze middelen zijn investeringsvoorstellen geïnventariseerd in de Strategische Investeringsagenda (SIA). Ook hebben we van het Rijk subsidies ontvangen voor investeringen in woningbouw, infrastructuur, Delft-West en de energietransitie. Met de investeringen die mogelijk zijn binnen deze financiële kaders dragen we bij aan structurele verbetering van de voorzieningen voor inwoners en bedrijven en aan een duurzame en gezonde stad. Zo levert Delft en zijn we ook voorbereid op jaren waarin de structurele bekostiging van gemeenten door het Rijk afneemt.

Delft heeft een unieke ligging tussen Rotterdam en Den Haag. De stad fungeert als centrumstad voor de regio als het gaat om werk, zorg, onderwijs, detailhandel, sport en cultuur.  Vanuit deze centrumrol en haar ligging heeft Delft voorzieningen voor meer dan de eigen inwoners. Voor deze centrumfunctie wordt Delft onvoldoende erkend en gecompenseerd in het gemeentefonds.

Dankzij een behoedzaam begrotingsbeleid blijft de financiële gezondheid van de gemeente Delft de komende jaren goed: naast een sluitende begroting met structureel evenwicht zijn de schulden laag en is veel dekking beschikbaar in het reservevermogen. De financiële ruimte is met name nodig voor de uitvoering van de investeringsagenda en de dekking van daarmee samenhangende kapitaallasten. Bij deze inzet zijn aandachtspunten de wendbaarheid van de begroting (veel uitgaven zijn weinig flexibel) en de beheersing van het investeringsprogramma (uitbreiding, uitvoeringskracht, financieringsbehoefte, kapitaallasten).

Samen met de gemeenteraad zet het college het komend jaar in op het uitvoeren en afmaken van projecten die voor Delft noodzakelijk zijn. De vijf accenten geven hierbij richting aan de ontwikkeling van de stad.

Delft kansrijk voor iedereen
We werken aan een sterke stad waar mensen prettig en veilig kunnen wonen en mogelijkheden hebben zich te ontwikkelen. We versterken de sociale basis vanuit de gemeenschappen. Zo kunnen inwoners binnen hun sociale netwerk de veerkracht ervaren om in eigen regie invulling te geven aan hun leven en deel te nemen aan de samenleving. 

Inwoners die dat nodig hebben, blijven we ondersteunen, zowel met jeugdhulp als met Wmo-maatwerkvoorzieningen. We zien dat de kosten hiervoor stijgen en niet in verhouding staan tot de inkomsten die we hiervoor krijgen van het Rijk. We moeten daarom zowel lokaal als regionaal nadenken over manieren om kosten te besparen. Hierbij stellen we de inhoud centraal en focussen we op de meest kwetsbare inwoners. 

De nieuwe verbonden partij Delft voor Elkaar BV krijgt per 2026 de opdracht voor de integrale aanpak op het gebied van welzijn en preventie. Het gaat onder meer om maatschappelijk werk, jongerenwerk en ondersteuningsactiviteiten in de wijken. Per 1 januari 2026 wordt de Participatiewet 'In balans' in fases ingevoerd. Dit vraagt een omslag in werkwijze: naar vertrouwen en maatwerk. We blijven werken aan kansengelijkheid in Delft, samen met scholen en andere partners. Dat doen we bijvoorbeeld met de Rijke Leerdag in Delft-West, de brugfunctionaris en inzet om te komen tot inclusiever onderwijs. 

We werken aan verdere verbetering van de gemeentelijke dienstverlening. We streven naar een dienstverlening waarbij inwoners proactief worden geïnformeerd over diensten. En waarbij ze zo mogelijk automatisch regelingen toegekend krijgen waar zij recht op hebben.

Ruimte voor wonen
In 2026 werken we verder aan het ontwikkelen van de stad, via gebiedsontwikkelingen en bouwinitiatieven in de stad. We streven daarbij naar gemengde wijken met betaalbare en gezonde woningen. In Delft moet plek zijn voor mensen met verschillende draagkracht. We willen dat Delft een stad is voor starters, jongeren en studenten, alleenstaanden, gezinnen en ouderen, statushouders, vluchtelingen en andere kwetsbare groepen.  Zo zorgen we voor nieuwbouwwoningen en woon(zorg)concepten die aansluiten bij de wensen van senioren en bevorderen we doorstroming. 

Met extra geld dat het Rijk hiervoor heeft toegezegd kan de gemeente een impuls geven aan woningbouwprojecten. De rijksbijdrage is gekoppeld aan zo'n 1.860 nieuwe woningen in Delft-West. Het gaat om de projecten Kop van de Buitenhof, de Reiger, Van Hasseltlaan en Gillis/Delfia. We investeren ook in verbonden en toekomstbestendige wijken. De gelden die we krijgen als resultaat van de Woontop in december 2024, kunnen helpen het project Gillis/Delfia te versnellen.

We voeren het actieplan studentenhuisvesting uit. We geven vervolg aan de verkenning om meer woningen op en rond de Campus te realiseren en we starten met het optoppen van de woningen aan de Korvezeestraat. Daarnaast zetten we in op kleinere volumes in de rest van de stad en we spannen ons in voor uitbreidingen in de regio.  

De verwachting is dat in 2026 de Wet versterking regie op de volkshuisvesting van kracht wordt. Deze geeft gemeenten meer sturingsmogelijkheden op de woningmarkt. Voor de invulling stellen we na vaststelling een volkshuisvestelijk programma op. 

Een gezonde en veilige stad
Delftenaren moeten in een gezonde omgeving kunnen wonen, waarin ze prettig en actief opgroeien en ouder worden. We werken daarom aan een gezonde generatie. We gaan door met de integrale aanpak van eenzaamheid. Met de ketenaanpakken Kansrijke Start en Kind naar gezond gewicht bouwen we aan een gezonde generatie die kansrijk opgroeit. In Voorhof en Buitenhof gaan we in 2026 voor volwassenen verder met de interventies van Positieve Gezondheid in de wijk. Dat doen we samen met bewoners en maatschappelijke partners. En met de uitvoering van de Delftse  Inclusie Agenda en de nieuwe Nota Samen Thuis in Delft werken we samen  verder aan een toegankelijkere en inclusievere stad. 

Met partners en andere gemeenten werken we aan de uitvoering van het Integraal Zorg Akkoord, in samenhang met het Gezond en Actief Leven Akkoord. We versterken de bestaande sociale structuren in de wijken door het organiseren van meer informele en formele ondersteuning dichtbij inwoners in de wijk. 

We werken aan een veilige stad. We gaan in 2026 stevig door met ons programma Preventie met Gezag. Dat programma bevat een breed pakket aan inspanningen, gericht op het voorkomen, signaleren en aanpakken van jeugdcriminaliteit. Inspanningen waarmee we voorkomen dat kinderen, jongeren en jongvolwassenen in aanraking komen met crimineel gedrag of daarin verder afglijden.

We blijven ons actief inzetten om de weerbaarheid van inwoners te vergroten tegen verschillende vormen van criminaliteit. Zo zetten we in op gerichte preventie op het gebied van gedigitaliseerde criminaliteit voor jong en oud. Samenwerking met onze partners blijft daarbij essentieel. In Delft leggen we de focus op het versterken van de interveniërende rol van het onderwijs. Om te voorkomen dat steeds meer jonge mensen in aanraking komen met georganiseerde (drugs)criminaliteit, vinden we het van belang om de weerbaarheid van jongeren te versterken. En om jongeren die in de knel zitten zo vroeg mogelijk passende hulp te bieden.

Een duurzame stad
Samen met inwoners, bedrijven en woningcorporaties werken we aan verduurzaming. In 2026 worden de eerste corporatiewoningen aangesloten op het nieuwe warmtenet dat wordt aangelegd in Voorhof en Buitenhof. We sturen erop dat de rol van de gemeente in het warmtebedrijf dat wordt opgericht duidelijk wordt. En dat we goed zicht hebben op de vorm en omvang van het vervolgtraject. Het verminderen van de effecten van netcongestie is een andere prioriteit in 2026. We werken hiervoor intensief samen met Stedin voor het versterken van het elektriciteitsnet en het inzetten van innovatieve oplossingen.

We ondersteunen en ontzorgen inwoners bij het verduurzamen van hun woning. Dit doen we met het Energieloket, energiecoaches, energiehulpen en energie-ambassadeurs, met een focus op isoleren. Zo brengen we snelheid in energie besparen en het verlagen van de energierekening. Met de woningcorporaties intensiveren we de samenwerking op verduurzaming. We werken daarnaast aan een plan voor het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed. De uitvoering doen we stapsgewijs, richting energieneutraliteit in 2050. 

De stad wordt steeds groener en dat zetten we voort. Meer groen versterkt de biodiversiteit, helpt bij het opvangen van piekbuien en biedt schonere lucht, meer schaduw en een fijne leefomgeving om te ontmoeten en te recreëren. We ondersteunen groene initiatieven. Vanuit het project '100 groene straten' gaan we nog meer straten onttegelen en vergroenen.

In 2026 werken we toe naar een integraal beheerplan voor civiel, wegen, groen en openbare verlichting. Hiermee kunnen we beter aansluiten bij de gemeentelijke ambities op het gebied van participatie, integraal werken, klimaatadaptatie en mobiliteit. De aanpak van integrale herinrichting zetten we voort: grootschalige werkzaamheden, zoals riolering en wegen, koppelen we aan een bredere kwaliteitsimpuls voor een wijk of buurt.

We werken aan een verbeterslag van het voetgangersnetwerk om lopen aantrekkelijker te maken. Het nieuwe autoluwplus-gebied in het zuidwestelijk deel van de binnenstad richten we in met onder andere groen, verblijfsruimte en verbetering van fietsparkeren. De bewoners en ondernemers worden direct betrokken bij het maken van de inrichtingsplannen.

Economische kracht en bruisende stad
Voor de inwoners van onze groeiende stad willen we voldoende werkgelegenheid, op alle opleidingsniveaus. Voor de kennisintensieve economie wordt deze werkgelegenheid voornamelijk gerealiseerd door de ontwikkeling van het Innovatiedistrict Delft. Aanvullend stimuleren we werkgelegenheid in de stadsverzorgende economie, waarbij het accent ligt op ontwikkeling in Delft-West.

Een belangrijke opgave is het behoud van bestaande bedrijfsruimte en het realiseren van meer bedrijfsruimte. In Delft zetten we het programma betaalbare bedrijfsruimte voort, onder meer met de inzet van een stadsmakelaar en instrumenten die bijdragen aan meer vierkante meters bedrijfsruimten. In de regio werken we nauw samen in diverse regioverbanden voor meer ruimte voor onze gezamenlijke opgaven. 

Delft bruist van de evenementen, culturele activiteiten en tentoonstellingen met cultureel erfgoed. In 2026 wordt verder gewerkt aan de verbouwing van Museum Prinsenhof en het Rietveldtheater. Theater de Veste krijgt een opknapbeurt. Erfgoed Delft bereidt zich voor op een ingrijpende verhuizing met de teams archeologie, monumenten, archieven en educatie; we verbouwen Westvest 9 en Gantel 21 om de integrale herhuisvesting mogelijk te maken. 

We gaan door met het ondersteunen van cultuuractiviteiten in Delft-West, die bijdragen aan verbinding, inclusie en talentontwikkeling. De activiteiten sluiten goed aan bij de doelen van Delft-West, de doelen van het cultuurkader, het versterken van de sociale basis en de inzet op preventie.  

Delft is een bruisende stad met een rijke historie én een innovatieve blik op de toekomst. Een broedplaats van kennis en technologie. De stad is geliefd vanwege de menselijke schaal, groene omgeving, goede bereikbaarheid en het rijke culturele aanbod. Inwoners waarderen de levendige wijken, het ondernemingsklimaat en de sterke gemeenschapszin.

De stad maken we met elkaar: mensen die hier werken, ondernemen of studeren, bedrijven, organisaties en verenigingen die hier actief zijn. Samen bepalen we hoe Delft leeft, werkt en zich ontwikkelt. We hebben elkaar hard nodig.  We zien dat samenwerkingen verduurzamen, intensiveren en vruchten afwerpen. Aan het begin van onze collegeperiode lag de nadruk op het verkrijgen van cofinanciering voor de opgaven. Inmiddels zijn we met verschillende coalities van samenwerkingen volop mooie projecten aan het uitvoeren in de stad. 

Zo is de samenwerking in Delft-West inmiddels stevig verankerd met de Alliantieraad. Met inzet van bewoners en partners zijn uitvoeringsplannen gemaakt, die volop in uitvoering zijn.  Ook de samenwerking tussen partijen binnen het Innovatiedistrict Delft is opnieuw bekrachtigd en verstevigd.  En in Voorhof en Buitenhof werken we samen met inwoners, bedrijven en maatschappelijke partners aan de realisatie van het grootste geothermieproject in Nederland voor het verduurzamen van woningen. 

Zo benutten we de kracht van alle inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen.  Samen maken we de stad!

Het college van burgemeester en wethouders